روزنامه خراسان – محمد عنبرسوز: همکاری ها و تعاملات بین المللی و تولید فیلم با بازیگرانی از کشورهای دیگر، مدت هاست به اتفاق رایجی در سینمای جهان تبدیل شده. استفاده کارگردانان ایرانی از هنروران خارجی، اگرچه از سال ها قبل وجود داشته، اما در سال های اخیر رونق بیشتری گرفته است و حالا تقریباً اتفاقی عادی محسوب می شود. به بهانه انتشار خبر همکاری هنروران ترکیه ای با حامد محمدی در پروژه «اکسیدان 2» و نیز حضور «نورگل یشیل چای» ستاره اهل ترکیه در فیلم «جن زیبا» بایرام فضلی، مروری داریم بر مهم ترین هنروران خارجی فیلم های ایرانی سال های قبل. با این توضیح که در این پرونده تنها به بازیگرانی پرداخته ایم که نقش هایی تقریباً اصلی داشته اند:

بره نیس بژو و طاهر رحیم (فرانسه)

 

 

 

پیشینه ستاره: طاهر رحیم زمانی مقابل دوربین فرهادی قرار گرفت که بازیگری معمولی در سینمای فرانسه محسوب می شد و مهم ترین افتخارش، جایزه بهترین ستاره مرد جشنواره فیلم سزار، برای بازی در فیلم «یک پیامبر» بود. بژو، اما یکی از بهترین بازیگرانی است که تاکنون برای یک کارگردان ایرانی به ایفای نقش پرداخته. او سال 2013 درحالی در «گذشته» حاضر شد که دو سال پیش از آن، برای بازی در فیلم «ستاره»، نامزد اسکار و گلدن گلوب شده و جایزه سزار را هم گرفته بود و شخصیتی کاملا شناخته شده در عرصه بین المللی محسوب می شد.

درباره نقش: «گذشته» سه کاراکتر مهم را در بستر خاطراتشان روایت می کرد که بژو (در نقش مارین) دچار سردرگمی عاطفی بین همسر سابقش احمد (با بازی علی مصفا)، همسر جدیدش سمیر (با بازی طاهر رحیم) و دخترش شده بود. مطابق انتظار، بازی رحیم در این فیلم معمولی و بازی بژو برتر از کار درآمد؛ به طوری که تمام پیچیدگی های این نقش دشوار را به خوبی روایت کرد.

موفقیت ها: «گذشته» در سطح بین المللی فیلم موفقی لقب گرفت و نامزد نخل طلای کن 2013 شد. همان سال به عنوان نماینده ایران به اسکار هم معرفی شد که توفیقی نیافت؛ اما دو جایزه بین المللی دیگر را هم برد. بژو اما موفق شد جایزه بهترین ستاره زن جشنواره کن را برای بازی در «گذشته» به دست آورد و برگ درخشان دیگری را در کنار فرهادی به کارنامه خودش بیفزاید.

حواشی: «گذشته» در خارج از ایران بسیار بیشتر از داخل کشور مورد توجه قرار گرفت. همچنین گفته شده در ابتدا قرار بوده ماریون کوتیار نقش زن فیلم «گذشته» را بپذیرد، اما در نهایت به دلیل مشکلات زمان بندی، این نقش به بژو سپرده شد؛ اتفاقی که ناخواسته رخ داد، اما احتمالا فرهادی از آن بسیار راضی است.

---

دارین حمزه (لبنان)

 

 

 

پیشینه ستاره: دارین حمزه علاوه بر حضور به عنوان نقش اول این دو فیلم، در آثار ایرانی دیگری مانند «33 روز» و «شکارچی شنبه» هم بازی کرده است. او درحالی با «کتاب قانون» به شهرت رسید که پیش از آن، ستاره بین المللی مهمی محسوب نمی شد و در کشور خودش هم یک ستاره معمولی بود. بعدتر اما، موفقیت هایش در ایران او را به بازیگری بین المللی در تراز سینمای جهان عرب تبدیل کرد.

درباره نقش: حمزه در «کتاب قانون» نقش زنی مسیحی را بازی کرد که پس از ازدواج با مردی مسلمان به دین اسلام مشرف و درگیر این مسئله می شود که بخشی از مسلمانان به اسلام حقیقی عمل نمی کنند. در «فرشتگان قصاب» هم نقشی منفی (آشلی) داشت که به عنوان یک پرستار، به قاچاق اعضای بدن در افغانستان می پرداخت؛ نقشی که چندان خوب هم از آب درنیامد.

موفقیت ها: حمزه که به خوبی از پس ایفای نقشش در «کتاب قانون» برآمده بود، در سال 87 جایزه بهترین ستاره نقش اول زن را از جشن خانه سینما دریافت کرد؛ اما در سه تجربه بعدی اش در ایران به موفقیتی دست نیافت.

حواشی: تنش های حضور دارین حمزه در ایران به فیلم «فرشتگان قصاب» مربوط است؛ زمانی که بسیاری از منتقدان به خاطر بازی حمزه در این فیلم ارزشی با محتوای ضدصهیونیستی، از عواملش انتقاد کرده بودند. موضوع این بود که حمزه در فاصله بین «کتاب قانون» و «فرشتگان قصاب» در فیلم هایی جنجالی بازی کرده بود. نظر عوامل فیلم این بود که چون این ستاره در نقشی منفی بازی کرده، آن قدرها هم موضوع مهمی نیست. خود حمزه هم بازی در آن صحنه ها را تکذیب کرد و مدعی شد که ستاره دیگری در آن بخش ها به جای او حاضر شده است.

---

الیسا کاچر (روسیه)

 

 

 

 

پیشینه ستاره: الیسا کاچر زمانی در این فیلم تاریخی حاضر شد که حدود 15 فیلم سینمایی روسی در کارنامه داشت و در کشورش بازیگری شناخته شده محسوب می شد. اگرچه او در آن زمان ستاره مهمی در سطح اروپا محسوب نمی شد، اما کارنامه اش نشان می داد که حضورش در فیلم هایی غیر از روسیه، محدود به ایران نمی شود؛ بلکه در اوکراین، بلاروس و آذربایجان هم بازیگری را تجربه کرده بود.

درباره نقش: کاچر در این فیلم که روایتگر حوادث جنگ دوم جهانی و تاثیراتش بر ایران بود و در چهار کشور مختلف فیلم برداری شده بود، نقش یک دختر ایرانی به نام غزال را بازی کرد. این نقش علاوه بر آن که به کارگردان اجازه می داد بدون استفاده از حجاب یا کلاه گیس، یک دختر ایرانی آن زمان را به تصویر بکشد، مصنوعی از آب درنیامد و در خدمت فیلم بود.

موفقیت ها: «استرداد» که در آن زمان با بودجه 10 میلیارد تومانی اش ذیل عنوان «فیلم های فاخر» دسته بندی شده بود، در جشنواره فجر، خیلی تحویل گرفته شد و علاوه بر نامزدی در 13 رشته، 4سیمرغ را هم به خود اختصاص داد؛ با این حال کاچر موفقیتی فردی به دست نیاورد.

حواشی: در مجموع حضور کاچر در این فیلم آرام و حرفه ای بود ولی مسائلی مانند جشن تولدش در پشت صحنه فیلم و برخی مصاحبه های نامتعارف، حاشیه های حضورش در ایران بود. مهم ترین حاشیه، تصویرش روی بیلبوردهای شهری بود که دردسرساز شد و واکنش هایی برانگیخت.

---

دیا میرزا (هند)

 

 

 

 

پیشینه ستاره: قربان محمدپور می دانست که «سلام بمبئی» بیش از آن که نیازمند ستاره حرفه ای باشد، سوپراستار می خواهد. پیوستن دیا میرزا هم کاملا در راستای اهداف تجاری فیلم بود. او در آن زمان ستاره درجه یکی در هالیوود به حساب نمی آمد ولی در فیلم های بسیاری در کنار هنروران مشهور بالیوود مانند آمیتاب پاچان، سلمان خان و آیشواریا رای بازی کرده بود؛ اگرچه معمولاً در نقش های فرعی حضور داشت.

درباره نقش: دیا میرزا در «سلام بمبئی» نقش دختری به نام کریشما را داشت که به دلیل ممانعت خانواده، نتوانسته با همکلاسی اش ازدواج کند. میرزا در این فیلم کلیشه های مورد نظر سینمای عامه پسند را به خوبی اجرا کرد و مورد توجه مخاطبان هم قرار گرفت؛ همان چیزی که «سلام بمبئی» برای پرفروش شدن لازم داشت.

موفقیت ها: «سلام بمبئی» برای حضور جشنواره ای ساخته نشده بود، هدف فتح گیشه را دنبال می کرد و اتفاقاً در گیشه با فروش 13 میلیاردی، یکی از سه فیلم پرفروش سال 95 لقب گرفت.

حواشی: «سلام بمبئی» به خاطر درون مایه عاشقانه و روابط آزادی که نمایش می داد، با انتقادات زیادی از سوی منتقدان مواجه شد و جنجال فراوانی ایجاد کرد. علاوه بر آن ماجرای پوستر فیلم و اصلاحاتی که سازندگان، برای دریافت مجوز روی آن اعمال کرده بودند، از دیگر حواشی اثر بود. با وجود این، مصاحبه های کارگردان هم در ایجاد این حاشیه ها بی تأثیر نبود؛ اتفاقی که به فروش بیشتر فیلم هم کمک کرد.

---

کارول ویدوتی (برزیل)

 

 

 

 

پیشینه ستاره: ویدوتی در هنگام پیوستنش به اولین پروژه مشترک سینمایی ایران و برزیل، بیشتر به عنوان یک ستاره غیرسینمایی شناخته میشد که کارنامه اش پر از برنامه های تلویزیونی، تئاتر و فیلم کوتاه بود. البته نقشی که برایش در نظر گرفته بودند هم چندان دشوار نبود.

درباره نقش: «من سالوادور نیستم» داستان معلمی به نام ناصر (با بازی رضا عطاران) بود که طی اتفاقاتی به برزیل سفر می کرد و در آن جا دختری به نام آنجل (با بازی کارول ویدوتی) او را با نامزدش اشتباه می گرفت و همین موضوع آن ها را درگیر ماجرایی کمدی می کرد. ویدوتی بازی قابل قبولی را در این نقش مکمل ایفا کرد، اما از سطح معمولی فراتر نرفت.

موفقیت ها: همان طور که پیش بینی می شد، «من سالوادور نیستم» از سوی منتقدان مورد توجه قرار نگرفت. اما موفقیت فیلم در گیشه فراتر از انتظار بود؛ به طوری که با رقمی بیش از 14 میلیارد، دومین فیلم پرفروش سال 95 لقب گرفت.

حواشی: مهم ترین اتفاقی که برای «من سالوادور نیستم» به وجود آمد، ماجرای عجیب وغریب بیلبوردهای آن بر سردر سینماها بود که برخی از آن ها را به دلیل حضور این ستاره برزیلی، پاره کرده بودند. مدتی بعد، برخی سینماها روی تصویر چهره کارول ویدوتی، پارچه چسباندند و حسابی سوژه شبکه های اجتماعی شدند!

---

ژولیت بینوش (فرانسه)

 

 

 

 

پیشینه ستاره: ژولیت بینوش زمانی حضور مقابل دوربین کیارستمی را پذیرفت که یکی از شناخته شده ترین هنروران فرانسه بود و در سال 1996 برای «بیمار انگلیسی» اسکار گرفته بود. او در سال 2000 هم برای بازی در «شکلات» نامزد اسکار شده بود.

درباره نقش: «شیرین» فیلمی متفاوت از کیارستمی بود که نگاه 113 ستاره زن به دوربین را به تصویر می کشید و تعداد زیادی از مهم ترین هنروران زن ایرانی در آن حضور داشتند. به جز بینوش، مابقی هنروران «شیرین» ایرانی بودند. در این میان نقش ژولیت بینوش، مهم تر از بقیه نبود ولی طبعاً به خاطر خارجی بودن، بیشتر دیده می شد؛ البته اگر خودِ فیلم، به خاطر فرم متفاوت و ملال آوری که کیارستمی انتخاب کرده بود، دیده می شد!

موفقیت ها: درباره «شیرین» نظر معتدلی وجود نداشت. منتقدان یا به شدت تحسینش کردند یا بسیار مورد انتقاد قرار دادند. این فیلم در افتتاحیه شصت وپنجمین جشنواره کن به نمایش درآمد و اثر متفاوتی در سینمای جهان لقب گرفت.

حواشی: ژولیت بینوش، بی سروصدا به ایران آمد و فیلم هم سه سال بعد از ساخت، بی سروصدا اکران شد. در زمان اکران هم فقط شش هزار نفر فیلم را دیدند و در سالی که 9فیلم میلیاردی اکران شد، تنها شش میلیون تومان فروخت!

---

لوریت حنینو (لبنان)

 

 

 

 

پیشینه ستاره: لوریت حنینو یک بار در کودکی در فیلم ایرانی «لبنان عشق من» حسن کاربخش بازی کرده بود و سینمای ایران را می شناخت. او در زمان پیوستنش به «گام های شیدایی» بیش از 25 فیلم و سریال لبنانی بازی کرده بود.

درباره نقش: حنینو در این فیلم نقش زنی آمریکایی به نام جولیا را ایفا می کرد که به خدمت ارتش درآمده است و با هدف تهیه مدارکی با مسائل مربوط به اشغال عراق درگیر می شود. فیلم خیلی جدی گرفته نشد و حضور او هم همین طور.

موفقیت ها: «گام های شیدایی» با وجود دسته بندی در رده «فیلم های فاخر»، انتظارات را برآورده نکرد و جبرانی برای هزینه هایش نبود. فیلم نه در جشنواره فجر مورد توجه قرار گرفت نه در گیشه به موفقیتی دست یافت. فیلم با وجودی که از حضور عوامل فنی حرفه ای بهره می برد، به خاطر ضعف های فیلم نامه و کارگردانی، واکنشی از سوی منتقدان در پی نداشت.

حواشی: مهم ترین حاشیه حضور حنینو در این فیلم، جایگزین شدن او با یک ستاره لبنانی دیگر بود که به گفته بهمنی از همه نظر بهتر از حنینو بوده، اما عوامل فیلم به دلیل سابقه حضورش در فیلم ها و مراسم غیراخلاقی، قید کار کردن با او را زده اند.

---

دنی کویین و دیگران

 

 

 

 

پیشینه ستاره: پوران درخشنده که 9سال از عرصه فیلم سازی دور بود، تصمیم گرفت فیلمی را در آمریکا بسازد که تجربه جدید و متفاوتی در کارنامه اش باشد. به همین منظور با یک گروه بازیگری خارجی کار کرد که تنها نام آشنای آن ها، نام خانوادگی «کویین» بود؛ دنی کویین فرزند جوان آنتونی کویین بزرگ. کسی که به خاطر بازی در «محمد رسول ا… (ص)» و «عمر مختار» محبوبیت ویژه ای در میان ایرانیان داشت.

درباره نقش: دنی کویین اما احتمالا چیزی به جز همان نام خانوادگی را از پدرش به ارث نبرده بود و علاوه بر آن که از ظاهر چندان جذابی برخوردار نبود، در عرصه بازیگری هم تقریبا هیچ استعداد خاصی نداشت. احتمالا خود پوران درخشنده هم مجموعه بازی های فیلم «عشق بدون مرز» را ضعیف می داند.

موفقیت ها: «عشق بدون مرز» به دلیل برخی ناهماهنگی ها بین عوامل ایرانی و خارجی، ضعف های موجود در بازیگری و…، با این که در آمریکا ساخته شده بود تقریبا هیچ موفقیت مهمی در جشنواره ها و گیشه به دست نیاورد تا این که درخشنده متقاعد شود فعالیت هنری اش را در ایران پیگیری کند.

حواشی: فیلم آن قدر مورد توجه قرار نگرفت که حاشیه خاصی داشته باشد؛ مخصوصاً آن که عوامل خارجی فیلم، به ایران هم نیامدند.