کم فروشی و فروش داروهای تقلبی شاید قابل لمس ترین اتفاق های ناشی از تقلب باشد. چیزی که اگر برای خودتان هم اتفاق نیفتاده باشد لابد از دوست و آشنا و در و همسایه درباره اش شنیده اید. تقلب و نقشه کشیدن برای یکی دو نمره بالا و پایین، در نگاه اول شاید آن قدرها جدی و حیاتی به نظر نرسد اما وقتی قبح موضوع از بین برود تاثیرش در درازمدت به هیچ وجه دلچسب نیست. داروهای تقلبی با جان انسان ها بازی می کنند و کم فروشی و امثالهم با مال آنها، هرچه هست بی اخلاقی است. ناهنجاری، بی قانونی.

تقلب، آدم ها را در جایی می نشاند که حقشان نیست و خب حتما برای شما هم پیش آمده از چنین موقعیتی حسابی حرض خورده باشید. مهمان ناخوانده ی جلسه ی توجیهی دبیران زبان یک مدرسه شده ام و نظرشان را درباره ی تقلب می خواهم. همان طور که شما هم تجربه کرده اید برخوردها متفاوت است.

خانم شریفی معتقد است: «چیدمان امتحان باید به شکلی باشد که امکان هرنوع تقلب از دانش آموز گرفته شود و این از مهارتهای معلم است. این چیدمان می تواند به شکل جا به جا کردن سوال ها باشد یا طراحی سوالات متفاوت امتحانی. تا زمانی که ملاک نمره، فقط امتحانات نهایی باشد و فرم سوالات به شکل تستی یا براساس رونویسی صرف از کتاب باشد و تا وقتی که به جای تکیه بر اطلاعات دانش آموزان به نمره و مدرک آنها توجه شود، تقلب انجام می شود و خواهدشد. با همه ی اینها اگر دانش آموز را هنگام تقلب رویت کنم، هیچ گاه آبرویش را نمی برم. گاهی وقت ها آن نکته ای که شخص به خاطرش تقلب می کند همان چیزی است که همیشه در یادش باقی می ماند.»

خانم حائری اما تقلب را صرفا حرکتی برای کسب نمره ی بهتر می داند و می گوید: «کسی تقلب می کند که حس می کند باید برای نمره اش پاسخگو باشد. اگر کسی درس را به خاطر یادگرفتن یک موضوع بداند، نمره برایش بی اهمیت می شود. ما وظیفه داریم این موضوع را برای یک شاگرد به درستی جا بیندازیم. حتی اگر به قیمت سخت گیری در امتحان و برخورد با متقلبان باشد.»

آقای عسگری هم از اتفاق نادر دیگری پرده برداری می کند و می گوید: «تقلب همیشه هم انتخاب دانش آموزان نیست. بعضی ارتباط ها فارغ از رابطه ی معلمی و شاگردی است و وارد فاز رفاقت می شود. این جور وقت هاست که شاگردها هرچقدر هم با خودشان کلنجار بروند دستشان به تقلب نمی رود. حرمت رابطه را حفظ می کنند. می توانی کلاس را یک ساعت به حال خودشان رها کنی و آن قدر به شاگردها اعتماد داری، آن قدر شاگردها برای احترام قائل اند که مطمئنی هر برگه ی امتحانی که تحویل بگیری دارای کمترین ناخالصی است.»

میانبر خلاقانه

دکتر مریم یوسفی- روان شناس- تقلب را نتیجه ی فرهنگ آموزش نادرست می داند. او می گوید: «باید بدانیم تقلب یک راه میانبر غلط است. در مدرسه هم خیلی چیزها- از جمله همین تقلب- را از سال بالایی ها یاد می گیریم بدون آنکه از درستی و چرایی آن چیزی بدانیم. هیچ جای دنیا را سراغ نداریم که در آنجا بگویند تقلب عمل خوبی است. برای رسیدن به هدف مشخصی مثل تحصیل، راه های متفاوتی وجود دارد.

یکی می تواند پول بدهد و مدرک بخرد، دیگری درس می خواند و مدرک می گیرد، یکی هم میانبر نادرستی مثل تقلب را انتخاب می کند و برای آن دست به خلاقیت می زند. جالب اینجاست که متأسفانه در کشورهای جهان سومی هیچ فرقی میان این سه گروه وجود ندارد. جایی که نیاز باشد، خلاقیت و ابداع هم هست. نیاز ما به قبول شدن و نمره ی بالا گرفتن، باعث ایجاد خلاقیتی مثل تقلب می شود.»

هرچه درباره ی راه های تقلب خواندید و دیدید و شنیدید، بگذارید برای امتحان های دورهمی. امتحانات نهایی و آخر ترم حسابشان جداست. آن قدر که یک وزارتخانه برایش آیین نامه درنظ گرفته و به تمام مدارس ابلاغ کرده. شوخی هم ندارند. آیین نامه ی رسیدگی به تخلفات امتحانی وزارت آموزش و پرورش مجازات سفت و سختی برای متخلفان امتحانی تعیین کرده که حتی به ریسکش هم نمی ارزد به فکر تقلب بیفتید چه برسد به اجرایش.

آیین نامه رسیدگی به تخلفات امتحانی

ماده 2- اگر نمره ی درسی در امتحانات پایانی به علت تخلف صفر شود، نمره ی صفر به عنوان نمره ی آن درس منظور و در کارنامه ثبت می گردد.

ماده 3- چنانچه پس از اعمال مفاد این آیین نامه، نمرات کلیه ی دروس دانش آموز متخلف صفر شود، نمره ی انضباط وی نیز در همان نوبت صفر خواهد شد.

ماده 4- مجازات دانش آموزان متخلف مدارس بزرگسالان و داوطلبان آزاد در امتحانات دوره ی ابتدایی و امتحانات داخلی دوره ی راهنمایی تحصیلی برابر مجازات متخلفان امتحانات نهایی دوره ی راهنمایی تحصیلی خواهدبود. مجازات متخلفان مذکور در امتحانات داخلی دوره ی متوسطه برابر مجازات امتحانات نهایی دوره ی متوسطه خواهد بود.

ماده 5- فردی که در امتحانات نهایی دوره ی راهنمایی و امتحانات داخلی یا نهایی دوره ی متوسطه در یک نوبت امتحانی مرتکب تکرار تخلف شود، امتحانات انجام شده ی وی در آن نوبت باطل و از شرکت در امتحانات بقیه ی دروس محروم می گردد.

ماده 7- تخلف خواه زمان برگزاری امتحان، خواه هنگام تصحیح ورقه و هر زمان دیگری  که مشخص شود مشمول مقررات این آیین نامه خواهدبود.

ماده 10- در نظام واحدی، چنانچه فردی به علت تخلف در امتحان از یک یا چند نوبت امتحان محروم شود، دفعات محرومیت، جزو نوبت های مجاز تحصیلی و مشروطی وی در آن دوره محسوب می شود.

ماده 11- چنانچه تخلفی صورت گیرد که با هیچ یک از موارد این آیین نامه قابل انطباق نباشد، تعیین نوع مجازات در امتحانات داخلی به عهده ی شورای مدرسه و در امتحانات نهایی به عهده ی کمیسیون رسیدگی به تخلفات امتحانات نهایی خواهد بود.

انوع تخلفات و نحوه ی برخورد با دانش آموزان و داوطلبان آزاد متخلف در امتحانات